Năm 1967, Viện Nhà nước và Pháp luật được chính thức thành lập với tên gọi là Viện Luật học mà tiền thân là Tổ Luật thuộc Ủy ban Khoa học Nhà nước, thành lập năm 1959. Từ đó đến nay, Viện Nhà nước và Pháp luật đã từng bước trưởng thành và có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển của khoa học về Nhà nước và pháp luật cũng như của thực tiễn xây dựng và phát triển Nhà nước và pháp luật Việt Nam.

Thành tựu trong hoạt động nghiên cứu lịch sử nhà nước và pháp luật trong 40 năm xây dựng và phát triển. Nghiên cứu Lịch sử Nhà nước và pháp luật là một trong những định hướng cơ bản của Viện Nhà nước và pháp luật ngay từ những ngày đầu thành lập.Trải qua 40 năm, những thành công trong nghiên cứu lĩnh vực Lịch sử Nhà nước và pháp luật đã góp phần quan trọng vào sự lớn mạnh không ngừng của Viện Nhà nước và pháp luật và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học Lịch sử Nhà nước và pháp luật với tính cách là một khoa học pháp lý độc lập.

Nghiên cứu lý luận về Nhà nước, chính trị học cũng như pháp luật về tổ chức và hoạt động bộ máy nhà nước và tổ chức quản lý nhà nước là một phương hướng hoạt động lớn, chủ yếu của Viện Nhà nước và pháp luật suốt hơn 40 năm qua.